Historia Zakładu Higieny Weterynaryjnej w Gdańsku
Na podstawie zachowanych dokumentów należy uznać, że gdański Zakład Higieny Weterynaryjnej rozpoczął działalność 16 kwietnia 1945 roku – dwa tygodnie po opanowaniu miasta przez Armię Czerwoną i objęciu władzy przez polską administrację cywilną. Pierwszym Kierownikiem Zakładu był prof. dr hab. Abdon Stryszak, wówczas adiunkt na Wydziale Weterynarii Uniwersytetu Warszawskiego, powołany dwa miesiące wcześniej przez Ministerstwo Rolnictwa do organizacji przyszłej placówki. Wraz z nim delegowany został na Wybrzeże doc. dr Adam Czarnowski – ówcześnie asystent na tym Wydziale. Ponieważ Wolne Miasto Gdańsk w wyniku działań wojennych zostało całkowicie zburzone i nie ominęło to niemieckich obiektów weterynaryjnych w śródmieściu, pierwszą siedzibą Zakładu był Sopot, zaś pierwotną nazwą: „Weterynaryjny Instytut Badawczo-Rozpoznawczy”.
W pierwszych latach po wojnie, 1945-1947, kiedy Zakład mieścił się w Sopocie głównymi problemami epizootycznymi były pomór i różyca świń, wścieklizna (zwłaszcza zwierząt dzikich), bruceloza, pastereloza bydła, zakaźne choroby drobiu. Na podkreślenie zasługuje zorganizowanie, już w 1945 roku, Pracowni Badania Środków Spożywczych, w której z oczywistych względów w znacznej mierze badano produkty rybne.
Zdobyte doświadczenie zostało utrwalone w jedynym chyba do tej pory kompendium „Zasady badania ryb i przetworów rybnych” prof. A. Stryszaka, wydanym 1952 roku. Wiele uwagi poświęcano także zdrowotności koni, które w ramach pomocy UNRRA trafiały do Polski drogą morską (porty w Gdańsku i Gdyni). Problemami były świerzb i zakażenia układu oddechowego na tle paciorkowców hemolitycznych. Jako antidotum na pierwszą chorobę opracowano prototyp taniej komory dla koni do gazowania w atmosferze spalonej siarki, którą następnie produkowano masowo w Sopocie dla całego kraju. W drugim przypadku podjęto produkcję autoszczepionki na wydzielonych szczepach paciorkowców, którą traktowano wszystkie przybyłe konie, co znacznie poprawiało ich kondycję na dalszą drogę w głąb Polski. Szczepionkę produkowano w Zakładzie, ale pod szyldem Spółdzielni „Serobion”, której Kierownikiem był dr wet. Antoni Spryszak (później profesor Instytutu Weterynarii w Puławach). Spółdzielnia produkowała na potrzeby całego kraju także szczepionkę przeciwróżycową z niezjadliwego szczepu włoskowca otrzymanego z Instytutu Pasteura.
Pod koniec 1947 roku dr A. Stryszak obronił pracę habilitacyjną i powrócił na macierzystą uczelnię w Warszawie. Kierownikiem został dr A. Czarnowski. W tym czasie Władze Miejskie wypowiedziały Zakładowi siedzibę (atrakcyjny budynek mieszkalny w górnym Sopocie) i już pod nazwą Wojewódzki Zakład Higieny Weterynaryjnej przeniesiono laboratoria do kilku pomieszczeń nad halą uboju w uruchomionej właśnie rzeźni w Gdańsku. Siedzibę tę traktowano jako tymczasową.
Staraniem dr A . Czarnowskiego w 1950 roku przyznano kredyt na budowę nowego zakładu i 1954 oddano do użytku budynek w Oliwie przy ul. Kaprów, w którym do dziś mieszczą się laboratoria diagnozujące choroby zakaźne oraz administracja. W istocie jest to budynek przedwojenny, zniszczony w okresie wkraczania wojsk sowieckich i odbudowany na potrzeby Zakładu.
Do roku 1970, który stanowił pewien passus w historii kraju, jak i Zakładu, podstawowa działalność oraz związane z nią osiągnięcia dotyczyły chorób zakaźnych i były głównie autorstwa doc. dr A. Czarnowskiego. W gdańskim ZHW dokonano między innymi pierwszych w kraju izolacji: Vibro foetus (1950), Listeria monocytogenes (1951), po raz pierwszy opisano drożdżycę płuc u norek (1956), we współpracy z dr. B. Musielakiem opracowano histopatologiczną metodę rozpoznawania aflatoksyny (1970) oraz zatruć azotynami i azotanami (1971) u drobiu, które wzbudziły zainteresowanie w wielu krajach. W 1951 roku stwierdzono pierwsze przypadki pryszczycy w Polsce Ludowej. Ministerstwo Rolnictwa otrzymało z Ośrodka Pryszczycowego w Riems surowice diagnostyczne, które przekazało do WZHW w Gdańsku celem wykonania badań metodą opracowaną przez dr A. Czarnowskiego w 1939 roku.